Szkody łowieckie to szkody wyrządzone w uprawach i płodach rolnych przez
dziki, łosie, jelenie, daniele i sarny; oraz przy wykonywaniu polowania.
Zgłoszenie szkody
Podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku i otrzymania odszkodowania za szkodę łowiecką jest wyłącznie poszkodowany – właściciel gruntu rolnego oraz uprawy, w której wystąpiła szkoda, lub posiadacz gruntu
(np. dzierżawca), który jest właścicielem uprawy. Wniosek o szacowanie szkód należy złożyć w formie pisemnej (papierowej lub elektronicznej), nie później niż 3 dni od dnia stwierdzenia (zauważenia) szkody, oraz w terminie umożliwiającym dokonanie szacowania tych szkód. Wniosek powinien zawierać w szczególności: imię i nazwisko wnioskodawcy, adres zamieszkania oraz numer telefonu poszkodowanego; wskazanie miejsca wystąpienia szkody; wskazanie rodzaju uszkodzonej uprawy lub płodu rolnego.
Do wniosku należy dołączyć oświadczenie poszkodowanego, że na dzień składania wniosku nie złożył oświadczenia
o zakazie wykonywania polowania na nieruchomości, której dotyczy wniosek.
Adresatem wniosku może być:
1) dzierżawca albo zarządca obwodu łowieckiego terenu, na którym wystąpiła szkoda – w przypadku szkód wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny, na obszarach obwodów łowieckich polnych i leśnych;
2) przedstawiciel PGL Lasy Państwowe – w przypadku szkód wyrządzonych przez łosie (zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną), na obszarach obwodów łowieckich leśnych;
3) przedstawiciel zarządu województwa – w przypadku szkód wyrządzonych przez:
• łosie na obszarach obwodów łowieckich polnych
oraz obszarach niewchodzących w skład obwodów
łowieckich,
• dziki, jelenie, daniele i sarny na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich.
Kluczowe znaczenie w procedurze szacowania szkód powstałych w uprawach i płodach rolnych ma podział województwa na obwody łowieckie. W zależności od miejsca wystąpienia szkody – w obrębie obwodu łowieckiego czy poza nim oraz od gatunku zwierząt łownych, które wyrządziły szkodę, odszkodowania wypłacane są przez dzierżawcę/zarządcę obwodu łowieckiego lub ze środków budżetu państwa. Pomocnym narzędziem w sprawdzeniu, do kogo zwrócić się z wnioskiem o szacowanie szkody jest portal miip.geomalopolska.pl.
Odpowiedzialność finansową za szkody łowieckie ponosi: dzierżawca (zazwyczaj koło łowieckie) lub zarządca obwodu łowieckiego w przypadku szkód:
• wyrządzonych przez dziki, jelenie, daniele i sarny, na obszarach obwodów łowieckich polnych i leśnych;
• spowodowanych przy wykonywaniu polowania.
Skarb Państwa w przypadku szkód:
• wyrządzonych przez zwierzęta łowne objęte całoroczną ochroną, czyli łosie (byki, klempy i łoszaki),
na obszarach obwodów łowieckich leśnych – odszkodowanie wypłaca PGL Lasy Państwowe;
• wyrządzonych przez łosie na obszarach obwodów łowieckich polnych; oraz wyrządzonych przez łosie, dziki, jelenie, daniele i sarny na obszarach niewchodzących w skład obwodów łowieckich – odszkodowanie wypłaca zarząd województwa.
Informacje i wzory dokumentów dostępne są na stronie: www.bip.malopolska.pl/umwm (ROLNICTWO – REALIZOWANE PROCEDURY – Wypłata odszkodowań za szkody w uprawach i płodach rolnych wyrządzonych przez zwierzęta łowne).
Czynności wstępne
1. Przyjęcie wniosku o szacowanie szkody oraz jego weryfikacja formalna (sprawdzenie kompletności i poprawności) i merytoryczna (ustalenie przedmiotu szkody – uprawa rolna, użytek zielony, np. łąka, pastwisko, uprawa rolna bezpośrednio przed zbiorem, płód rolny).
2. Ustalenie sposobu postępowania: w zależności od ustalenia przedmiotu szkody należy przeprowadzić oględziny (w przypadku szkody w uprawie rolnej) lub szacowanie ostateczne (w przypadku użytku zielonego, uprawy rolnej bezpośrednio przed zbiorem oraz w przypadku szkody w płodach rolnych);
3. Zawiadomienie o terminie czynności: zawiadomienia poszkodowanego oraz przedstawiciela właściwego wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego o oględzinach lub szacowaniu ostatecznym należy dokonać w terminie 3 dni od daty otrzymania wniosku. Termin oględzin lub szacowania ostatecznego to maksymalnie 7 dni od daty otrzymania wniosku.
Szacowanie szkody w uprawie rolnej składa się z dwóch etapów:
1. dokonanie oględzin (tzw. szacowania wstępnego) bezpośrednio po zgłoszeniu szkody, nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania wniosku o szacowanie szkody;
2. szacowanie ostateczne – bezpośrednio przed zbiorem uprawy, najpóźniej w dzień zbioru. Poszkodowany zobowiązany jest zawiadomić o planowanym sprzęcie uprawy, w formie pisemnej – w terminie 7 dni przed zamierzonym zbiorem uprawy. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego zawiadamia o planowanej dacie dokonania szacowania ostatecznego – w terminie 3 dni od otrzymania informacji o planowanej dacie zbioru.
W przypadku stwierdzenia szkody w użytku zielonym (np. łąka, pastwisko), w uprawie rolnej bezpośrednio przed zbiorem oraz w płodach rolnychnie dokonuje się oględzin – jedyną czynnością jest szacowanie ostateczne. Nieobecność stron: poszkodowanego lub przedstawiciela wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego nie wstrzymuje dokonania szacowania.
Sporządzenie protokołu
Protokół dokumentujący czynności powinien być sporządzony w trzech egzemplarzach, niezwłocznie po zakończeniu oględzin oraz po ostatecznym szacowaniu. Wzory protokołów są załącznikami do rozporządzenia Ministra Środowiska z dn. 16 kwietnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków szacowania szkód w uprawach i płodach rolnych. Każdy z członków zespołu szacującego ma prawo wniesienia zastrzeżeń do protokołu wraz z ich uzasadnieniem. Protokoły powinny zawierać pouczenie o możliwości wniesienia odwołania.
Wypłata odszkodowania
W przypadku niewniesienia odwołania od ustaleń szacowania – w terminie 30 dni od dnia sporządzenia protokołu ostatecznego szacowania szkody, odszkodowanie wypłaca dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego na podstawie ustaleń z szacowania szkody.
Odwołanie
Prawo wniesienia odwołania od ustaleń protokołu oględzin / protokołu szacowania ostatecznego przysługuje każdej ze stron – w terminie 7 dni od dnia podpisania protokołu. Instancją odwoławczą jest:
• nadleśniczy PGL Lasy Państwowe właściwy ze względu na miejsce wystąpienia szkody, lub
• dyrektor regionalnej dyrekcji PGL Lasy Państwowe – w przypadku, gdy obwód łowiecki, na terenie którego wystąpiła szkoda, został wyłączony z wydzierżawiania i przekazany w zarząd nadleśnictwa PGL LP.
Postępowanie odwoławcze – powtórne szacowanie szkody
W czynnościach szacowania mają prawo brać udział członkowie zespołu szacującego, a także przedstawiciel właściwej terytorialnie izby rolniczej (na wniosek członka zespołu szacującego). Nadleśniczy (lub odpowiednio dyrektor):
• informuje o terminie czynności w terminie 3 dni od daty otrzymania odwołania;
•dokonuje oględzin uprawy lub odpowiednio ostatecznego szacowania w terminie 7 dni od dnia otrzymania odwołania. Niestawiennictwo członków zespołu nie wstrzymuje czynności szacowania;
• ustala wysokość odszkodowania w drodze decyzji, na podstawie ustaleń protokołu sporządzonego przez zespół szacujący oraz protokołu sporządzonego w toku postępowania odwoławczego – w terminie 14 dni od dnia otrzymania wszystkich protokołów.
Protokół sporządzany po zakończeniu oględzin lub szacowania ostatecznego w procedurze odwoławczej nie zawiera informacji o wysokości odszkodowania. Jeśli w czynnościach uczestniczy powołany przedstawiciel izby rolniczej sporządza on opinię na temat oszacowania szkody, którą należy dołączyć do protokołu. Opinia ta nie jest jednak wiążąca. Wypłata odszkodowania po odwołaniu
Po przeprowadzeniu procedury odwoławczej i ustaleniu odpowiedzialności odszkodowawczej dzierżawcy lub zarządcy obwodu łowieckiego, wypłata odszkodowania powinna nastąpić w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji nadleśniczego w sprawie
odszkodowania. Powództwo do sądu powszechnego W przypadku niezadowolenia z decyzji ustalającej wysokość szkody
– w terminie 3 miesięcy od daty doręczenia decyzji – może je wnieść zarówno poszkodowany jak i dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego.
Odszkodowanie nie przysługuje:
1. osobom, którym przydzielono grunty stanowiące własność Skarbu Państwa jako deputaty rolne na gruntach leśnych;
2. posiadaczom uszkodzonych upraw lub płodów rolnych, którzy nie dokonali ich sprzętu w terminie 14 dni od dnia zakończenia okresu zbioru tego gatunku roślin w danym regionie, określonego przez sejmik województwa w drodze uchwały (uchwała NR LX/864/22 SWM z dn. 24 października 2022 r. w sprawie określenia terminów zbioru gatunków roślin uprawnych na terenie województwa małopolskiego);
3. posiadaczom uszkodzonych upraw lub plonów rolnych, którzy nie wyrazili zgody na budowę przez dzierżawcę lub zarządcę obwodu łowieckiego urządzeń lub wykonywanie zabiegów zapobiegających szkodom, ale tylko i wyłącznie w sytuacji, w której szkody łowieckie powstałe na takim gruncie pozostają w związku przyczynowym z odmową zgody;
4. za szkody nieprzekraczające wartości 100 kg żyta w przeliczeniu na 1 hektar uprawy;
5. za szkody powstałe w płodach złożonych w sterty, stogi i kopce, w bezpośrednim sąsiedztwie lasu;
6. za szkody w uprawach rolnych założonych z rażącym naruszeniem zasad agrotechnicznych;
7. za szkody powstałe na nieruchomościach, w odniesieniu do których właściciel albo użytkownik wieczysty złożył oświadczenie o zakazie wykonywania polowania.
Jolanta Kałmuk, biuro MIR w Krakowie
Pobierz jako PDF